قوتابخانەی زمانی کوردی

بیرکاری بەکوردی – ئامادەکردنی دیاکۆ هاشمی

 بەختەوەرانە زۆر چەمکی بیرکاری لە باشووردا کراونەتە کوردی و ساڵانێکیشە لە قوتابخانەکاندا بەکار دەهێنرێن و بەباشییش جێ کەوتوون و بەو جۆرە زمانی کوردییان لەو بوارەدا پێ دەوڵەمەند بووە. لێردا ئاماژە به کۆمەڵێک شتی سەرەکی لەو بارەوە دەکەین. گرنگ:شتێک کە زۆر گرنگە بیری لێ بکەینەوە شێوەی ڕیزبوونی ژمارەکان یان ڕستەی کۆکردنەوە، لێدەرکردن، لێکدان، دابەشکردنن، کورد لە باشوورڕەچاوی زمانی عەرەبی دەکات و ڕیزبوونەکان لە ڕاستەوە بۆ چەپ دەنووسن، بەڵام کوردی ڕۆژهەڵات وەک زمانی فارسی بەپێی زمانە لاتینییەکانی وەک ئینگلیزی لە چەپەوە بۆ ڕاست ڕیزی دەکەن، هەروەها ئەو کوردانەش کە بە ئەلفبێی لاتینی دەنووسن بەپێی زمانە لاتینییەکان ئەوانە ڕیز دەکەن.ئەم دوو شێوازییە هەندێک جار وردبینیی دەوێت و چونکە خوێندنەوەی هەندێک هێمای بیرکاری لە ڕۆژهەڵات بۆ باشوور جیاوازن. چەند نموونەیەک:ڕیزبەندیی ژمارە: لە باشوور، لە ڕاستەوە بۆ چەپ دەنووسرێت و دەخوێنرێتەوە: (١، ٢، ٣، ٤، ٥، ٦، ٧، ٨، ٩).لە ڕۆژهەڵات، لە چەپەوە بۆ ڕاست دەنووسرێت و دەخوێنرێتەوە: (٩ ٨٫ ٧٫ ٦٫ ٥٫ ٤٫ ٣٫ ٢٫ ١٫).هێمای گەورەتر و بچووکتر:لە باشوور ئەم هێمایە < لە ڕاستەوە بۆ چەپ دەخوێنرێتەوە هەر لەبەر ئەوە بەوە دەڵێن “بچووکترە لە” بەڵام لە ڕۆژهەڵات ئەو هێمایە لە چەپەوە بۆ ڕاست دەخوێننەوە هەر لەبەر ئەوە لە ڕۆژهەڵات بەوە دەڵێن “گەورەترە لە“. واتە:لە باشوور: (سێ بچووکترە لە چوار: ٣ < ٤).لە ڕۆژهەڵات (چوار گەورەترە لە سێ: ٣ < ٤).***لە باشوور: (چوار گەورەترە لە سێ: ٤ > ٣).لە ڕۆژهەڵات (سێ بچووکترە لە چوار: ٤ > ٣).*** کۆکردنەوە: (دوو کۆ شەش دەکاتە هەشت: ٢ + ٦ = ٨).***لێدەرکردن: (شەش کەم دوو دەکاتە چوار: ٦ – ٢ = ٤).***لێکدان: (شەش جاران دوو دەکاتە دوازده: ٦ x ٢ = ١٢).***دابەشکردن: (شەش دابەش دوو دەکاتە سێ: ٦ ÷ ٢ = ٣).*** ***فەرهەنگۆک: ارتفاع بەرزی استوانه لوولەک بیضی هێلکەیی چند ضلعی منتظم چەندلاتەریب حاده الزاویه گۆشەتیژ حجم قەبارە دایره بازنە ذوزنقه نیمچەلاتەریب شعاع نیوەتیرە ضلع لا طول درێژی عرض پانی قاعده بنکه قائم الزاویه … درێژە بخوێنەوە →